RƯỢU VANG – THƯỞNG THỨC THẾ NÀO MỚI LÀ ĐÚNG

Thưởng thức rượu vang cũng giống như việc thưởng thức nhiều thú vui thanh nhã khác ở đời. Thí dụ như khi coi một trận đấu football hay tennis nếu bạn hiểu biết thấu đáo về quy luật của nó, bạn sẽ nhận rõ những chiến thuật, chiến lược mà 2 bên áp dụng để đoạt thắng lợi và bạn sẽ theo dõi một cách hào hứng hơn nhiều. Uống rượu vang cũng thế. Bạn chỉ cần dùng những giác quan sẵn có của mình để hưởng sự chú ý vào những tiêu chuẩn chính về thị giác, khứu giác, vị giác.

Rượu vang ngon trước hết phải có màu sắc tươi thắm, trong sáng và hấp dẫn, nó phải gợi cho ta cái cảm giác thích thú, như khi ta ngắm nhìn một viên ngọc đẹp, hay một cánh hoa tươi, và từ đó, ta sẽ cảm thấy thèm được uống. Nếu không được ngắm nhìn màu rượu, mức độ thích thú của ta sẽ bị giảm đi một phần rất lớn. Thử tưởng tượng ta đang ngồi trong mọt tiệm ăn, người hầu bàn rót ly rượu, ta vừa cầm lên chưa kịp thấy gì hết thì bỗng nhiên đèn tắt vì mất điện. Trong bóng tối lờ mờ đó, ta vẫn có thể đưa ly rượu lên mũi để ngửi mùi thơm, nhắp ngụm rượu vào miệng để cảm nhận vị đậm, nhưng không được ngắm nhìn màu rượu thì sự thú vị có thể chỉ còn được một nửa. Khi ngắm nhìn màu rượu, hãy để ý xem màu rượu đậm hay nhạt, trong hay đục, ta có thể nhận thấy những khác biệt về cường độ màu sắc, từ chỗ gần như trong vắt đến chỗ thật thẫm. Màu sắc trong rượu cho ta biết phần nào về tình trạng và tính chất của rượu. Màu mà vẩn đục thì thường là rượu đã bị hư, vì không khí lọt vào làm cho nó biến thành giấm. Rượu trắng mà ngả sang màu vàng xỉn thì có nguy cơ là nó đã bị oxýt hóa, không còn tính chất tươi mát nữa. Rượu đỏ để lâu năm thì màu đỏ thường bị lợt đi và nhuốm một chút vàng như màu gạch, nhưng nếu vẫn còn vẻ trong sáng thì có thể còn tốt nguyên. Ly rượu vang vừa rót ra chúng ta nhìn ngắm cái màu rượu sóng sánh trong ly. Dù đó là màu đỏ đậm của rượu Cabernet Sauvignon, màu đỏ tươi của rượu Pinot Noir, màu ngà phơn phớt của rượu Chardonnay, hay màu vàng như mật ong của rượu Sauternes, ta đều yêu mến vẻ long lanh, nét óng ả của nó. Màu rượu quyến rũ làm ta muốn uống ngay vào miệng
 

Nhưng hãy khoan phải để cho “KHỨU GIÁC” được thẩm thấu mùi hương trước đã. Tùy theo đặc tính của mỗi loại nho, mỗi thủy thổ và tài nghệ của người làm rượu, mùi hương từ ly rượu bay lên nhắc ta nhớ đến những loài kỳ hoa dị thảo mà ta đã biết đến trong đời.
 

Khi bạn khoắng nhẹ ly rượu vang thì những thành phần khác biệt trong rượu bay lên, sẽ gợi cho bạn nhớ lại những thứ bạn đã được ngửi trước đó. Hương thơm càng phong phú, phức tạp bao nhiêu thì rượu càng được đánh giá cao bấy nhiêu. Ly rượu rót ra đã bay mùi thơm lựng nồng nàn, tạo cảm giác mạnh nơi sống mũi ? Hay nó chỉ thanh nhã nhẹ nhàng, mong manh, tế nhị như cơn gió thoảng qua. Mùi hương này gợi cho ta nhớ lại hương thơm của những thứ gì mà ta đã từng ngửi qua. Tuy nó rất đa dạng và bao gồm nhiều hình thứ khác nhau như mùi hương của trái cây, mùi kẹo mật mà chúng ta từng thưởng thức thời trẻ thơ, mùi của bơ sữa, mùi thổ địa quê hương, thêm vào đó là mùi gỗ sồi, gỗ thông đặc trưng trong các thùng chứa rượu với mùi hương nhẹ nhàng mà đặc trưng.
 

Khi nếm rượu dĩ nhiên ta phải trông cậy phần lớn vào miệng lưỡi. Nhưng nếu cái mũi của chúng ta có khả năng cảm nhận và phân biệt được hàng trăm, hàng ngàn hương thơm khác nhau thì miệng lưỡi chỉ có thể cảm nhận được 4 vị chính là chua, ngọt, mặn, đắng – chát. Phải nhấp một ngụm rượu vang vào trong miệng ta mới thực sự cảm nhận được đó là rượu ngon hay dở, tuyệt hảo hay bình thường. Sự cảm nhận đó có tính cách chủ quan rất lớn, nhưng vẫn có nhiều yếu tố khách quan làm tiêu chuẩn, không liên hệ gì đến sở thích cá nhân cả. Những tiêu chuẩn khách quan gồm các tính chất chua ngọt, chát, mà hầu như mọi người đều có thể đồng ý với nhau. Nếm chanh ai cũng thấy chua, nếm kẹo mạch nha ai cũng công nhận là ngọt. Nhai miếng chuối xanh ai cũng đồng ý là chát. Và phải có sự dung hòa giữa chua ngọt, chát thì rượu mới được coi là ngon.
 

Một điểm khách quan nữa là rượu có còn để lại dư vị lâu dài sau khi trôi khỏi cổ hay không. Nếu không thì nhiều lắm nó cũng được xếp vào hạng “ngon” mà thôi. Những thứ rượu tuyệt hảo, bán giá cao, đều để lại trên miệng lưỡi và trong cổ họng một dư vị đậm đà, lâu dài, sau khi ta đã nuốt ngụm rượu rồi. Chủ quan là ở chỗ có người thích rượu ngọt, người thích rượu chát, người ưa vị đậm đà, mạnh mẽ, người khoái vị thanh thoát, nhẹ nhàng. Tùy theo cảm quan của mình ta hãy nhận định xem thứ rượu vang đó có thể làm ta hài lòng khoái chí hay không. Nhưng dù là chủ quan hay khách quan, ta cũng cần chú ý tới sự quân bình hài hòa giữa vị ngọt từ lượng đường dưới dạng grucose từ trái nho; vị chua từ từ lượng acid tartaric malic trong cá loại trái như bông bưởi, táo xanh hay xoài tượng; vị chát của chất tannin trong vỏ nho, hạt nho hay cuống nho.
 

Ngoài 3 giác quan chính trên đây, giúp ta ngắm nhìn màu sắc, phân tích hương thơm, và cảm nhận mùi vị của rượu vang còn 2 giác quan. “Xúc giác” và “Thính giác” tuy chỉ đóng vai phụ, nhưng cũng góp phần làm tăng thêm những cảm tưởng khoan khoái cho ta khi nếm rượu. Rượu vang tuy là một chất lỏng, nhưng khi tiếp xúc với miệng lưỡi ta thì những hợp chất và mùi vị tiềm tàng trong rượu cho ta cái cảm tưởng là nó thô cứng hay trơn mềm, tựa như là khi ta nếm café espresso so với café latte vậy. Tuy ta không nghe được rượu vang nhưng ly uống rượu là một thành phần thiết yếu cho việc cảm nhận cái ngon của rượu. Thử tưởng tượng coi, nếu ta mở chai rượu quý như Château Margeaux mà lại rót vào mấy cái ly giấy vẫn dùng để uống Coke thì còn gì là rượu nữa! Nó đòi hỏi ít nhất phải là những chiếc ly thủy tinh trong sáng chân dài. Và nếu được ly pha-lê trong vắt, mỏng manh, thanh tú thì nhất. Khi ta nâng những chiếc ly pha-lê để cụng nhẹ vào nhau trong một cử chỉ chúc mừng ta sẽ nghe được những âm thanh thánh thót như tiếng chuông vàng, thú vị biết bao.